آغاز واریز یارانه جدید بنزین برای هر کد ملی | مبلغ یارانه جدید بنزین افزایش یافت؟

خبرنگار اصغر اصغری:

مدتی پیش در کمیسیون تلفیق برنامه هفتم طرحی تحت عنوان یارانه جدید بنزین به هر خودرو تصویب شد و برای مدتی هم در جزیره کیش به اجرا در آمد. اما اکنون پس از گذشت بیش از یک سال این طرح شکست خورده است؟

حامد صاحب‌ هنر کارشناس اقتصادی گفت:در مورد تنوع سبد سوخت کشور نیز باید بگویم گاز اینجا ارزان و رایگان است، مثلاً بنده در تهران دارم ۳۰ تا ۴۰ میلیون تومان هزینه اجازه می‌دهم، از آن طرف مقایسه می‌کنم هزینه قبض آب و گاز و برق که همه اینها با هم ۴۰۰ هزار تومان نمی‌شود. این یعنی رایگان است. برای چی بروم بالای پشت‌بام خانه‌ام پنل خورشیدی بزنم؟ برای چی سراغ انرژی‌های جایگزین بروم؟ پس این دخالت اشتباه دولت و این یارانه پنهان باعث شده که آن تنوع‌بخشی به سبد سوخت ایجاد نشود.

ظرفیتی که در تجدیدپذیر داریم در دنیا تقریباً بی‌نظیر هستیم. ۷۰ هزار مگاوات می‌توانیم نیروگاه خورشیدی و ۴۷ هزار مگاوات نیروگاه بادی احداث کنیم؛ یعنی یک و نیم برابر ظرفیت منصوبه کنونی کشور؛ ولی فضای اقتصاد انرژی کشور طوری چیده شده که هیچ‌کس انگیزه ندارد به این سمت برود که در این حوزه سرمایه‌گذاری کند.

بنابراین اگر بخواهیم در حوزه بنزین راهکار عنوان کنیم پیشنهاد اسن است که به خودروهای لوکس بنزین گران‌تری بدهیم. چه لزومی دارد کسی که ماشین چند میلیاردی سوار می‌شود بنزین سه هزار تومانی بزند؟ در بعضی از جایگاه‌ها تبعیض قیمتی ایجاد کنیم. مثلاً در شمال شهر تهران یکی دو جایگاه بنزینش آزاد باشد. بگوییم فردی که می‌خواهد بنزین یورو هفت بزند به فلان جایگاه سوخت برود؛ کما اینکه الآن در بحث بنزین‌رسانی سیار شاهد این موضوع هستیم.

یارانه جدید بنزین به هر کد ملی 

یک راهکار دیگر این است که قیمت سهمیه بنزین را سه‌پله‌ای کنیم یعنی به هر خودرو همین ۶۰ لیتر ماهانه را با قیمت ۱۵۰۰ تومان و ۴۰ لیتر را با قیمت ۳ هزار بدهیم که ۱۰۰ لیتر بنزین برای هر خودرو است و این برای افرادی است که مصرف متعارف دارند و همین کفایت می‌کند. این ۱۰۰ لیتر در ماه با فرض این تعداد حدوداً ۲۰ میلیون خودرو و ۶ میلیون موتورسیکلت در کشور داریم، معادل ۸۰ میلیون لیتر بنزین در روز است. تا آن مصرف کنونی که ۱۰۵ تا ۱۱۰ میلیون است را ریفرمیت پتروشیمی و امثال اینها حساب کنیم.

یا اینکه حدوداً تا ظرفیت تولید در داخل ۳۰ میلیون لیتر اضافه داریم یعنی ۸۰ میلیون لیتر را به صورت سهمیه‌ای به خودروها تخصیص دهیم و ۳۰ میلیون لیتر باقی مانده را کد ملی‌ها اختصاص بدهیم که به طور متوسط هر ایرانی در ماه ۱۱ لیتر بنزین داشته باشد و این را بیاییم مثلاً بخشی از یارانه او قلمداد کنیم که کسری بودجه هم برای دولت ایجاد نکند. قیمت را هم همین ۳ هزار تومان بگذاریم.

نتیجه این می‌شود که نخست عدالت بیشتر محقق می‌شود. در واقع ۵۰ درصدی که اصلاً ماشین ندارند از این یارانه بهره‌مند خواهند شد. دوم، یک انگیزه ایجاد می‌شود که کسی که کمتر مصرف کرد در بازار بتواند اضافه آن را بفروشد. سوم هر موقع به هر دلیلی مجبور شدیم قیمت را بالا ببریم حداقل ۵۰ درصد جامعه تقریباً همراه هستند زیرا می‌گویند این ۳ هزار تومانی داشتم و می‌فروختم الآن مثلاً ۵ هزار تومان می‌دهم؛ و نتیجه بعدی اینکه دولت می‌تواند خودش را کنار بکشد.

وقتی این کار را انجام دهید، دولت خودش را کنار می‌کشد و می‌گوید قیمت رسمی در آن سامانه همان سه هزار تومان است، منتها ممکن است بعضی از افراد مثل اسنپ نان که الآن اتفاق افتاد، حاضر باشد که صف نانوایی نماند ولی نان را گران‌تر بخرد. اینجا هم به صورت غیررسمی تنها راهی که ما می‌توانیم این یارانه پنهان را آشکار و حذف کنیم و اتفاقاً علی السویه بین مردم تقسیم شود، حضر رسول اکرم (ص) در حدیثی می‌فرمایند که «الناس سواء فی ثلاث» مردم در سه چیز باید مشترک و مساوی باشند. «فی الماء و الکلاء و النار» در آب، مراتع و آتش. که حالا ترجمه و تفسیر ما از آتش همان سوخت و انرژی است. ما انفال را باید علی السویه به مردم تقسیم کنیم. بعد باز ابزارهای دیگر مثل مالیات بر عایدی سرمایه، مالیات بر درآمد و امثال اینها، از اقشار پردرآمدتر مالیات بیشتری بگیریم که بازتوزیع آن درست شود.

این هم که گفته شود که باید یک برنامه جامع داشته باشیم و کشش قیمتی بنزین را حساب کنیم، آیا واقعاً اشکال و گلوگاه طرح‌ها و مشکلات ما این است که حالا مثلاً کشش قیمتی بنزین ۰.۳۷ یا ۰.۳۴ است؟ این کلمه برنامه جامع کلمه عبور توقف و کار نکردن است و تأخیر و تعویق در تصمیم‌گیری.